Czytanie na sprawdzianie

Dziś o kategorii umiejętności: czytanie. Co mówi wymieniony wcześniej dokument?
Uczeń odczytuje różne teksty kultury (w tym kształtujące tożsamość narodową i postawę obywatelską):
a) źródła i teksty historyczne, w tym: fragmenty kronik, pamiętników, listów, elementy dziedzictwa kulturowego, w szczególności zabytki architektury reprezentatywne dla danej epoki, polskie pieśni patriotyczne,
b) teksty literackie, w tym: baśnie, legendy, mity, opowiadania, utwory poetyckie i prozatorskie z klasyki dziecięcej i młodzieżowej – polskiej i światowej,
c) teksty użytkowe, w tym: telegram, zaproszenie, zawiadomienie, instrukcję, przepis, ogłoszenie, kartkę pocztową, list prywatny i oficjalny, tabelę, notatkę,
d) proste teksty podręcznikowe, a także publicystyczne i popularnonaukowe, w tym: audycję radiową i telewizyjną, artykuł prasowy,
e) przedstawienia teatralne i filmy,
f) przekazy ikoniczne, w tym: komiksy, dzieła malarskie, rzeźby, rozpoznaje ich cechy charakterystyczne, dostrzega znaczenia dosłowne i odkrywa sensy przenośne.

Jak widać dość jasno, czytanie to nie tylko teksty. Czytać można nie tylko to, co napisane, ale także to, co narysowane, namalowane, wyrzeźbione, zbudowane. Czyta się też wykres, diagram, schemat, mapę, tabelę, plan, rysunek.

Zacznijmy od tekstów. W teście może pojawić się:

• fragment źródła historycznego (kroniki, listu, pamiętnika, pieśni patriotycznej),

• fragment prozy (powieści, opowiadania, noweli, baśni, legendy, mitu),

• wiersz (ale też ballada, bajka, fraszka),

• tekst użytkowy (telegram (czy poczta ma w ogóle taką usługę?), list, pocztówka, zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcja, przepis, tabela, notatka, rozkąłd jazdy, bilet, program telewizyjny),

• teksty popularnonaukowe, podręcznikowe (notatka encyklopedyczna, artykuł), ale także fragment audycji radiowej czy telewizyjnej.

• fragment dialogu, sztuki teatralnej, scenariusza.

Przekazy ikoniczne to:

• fragmenty komiksów,

• dzieła malarskie,

• fotografie rzeźb, płaskorzeźb, architektury,

• fotografie i rysunki krajobrazów, zabytków, miast,

• rysunki satyryczne,

• plakaty filmowe, afisze teatralne.

Nie wystarczy jednak samo odczytanie tekstu i zrozumienie go, test sprawdza bowiem także, czy uczeń jest wyposażony w odpowiednie narzędzia, czyli:

• rozumie terminy i pojęcia niezbędne do analizy tekstu,

• potrafi się nimi czynni posłużyć, czyli odpowiednio zastosować.

Bardzo dużo tego, ale trudność jest pozorna, bo w naszym życiu mimochodem uczymy się „czytać” to wszystko, o czym tu mowa. Jak to robić w praktyce? O tym za chwilę